บรรยายโวหาร

๑. บรรยายโวหาร คือ โวหารที่ใช้เล่าเรื่อง หรืออธิบายเรื่องราวต่าง ๆ ตามลำดับเหตุการณ์ มุ่งความชัดเจน เขียนตรงไปตรงมา รวบรัด ในการเขียนทั่ว ๆ ไป มักใช้บรรยายโวหาร เพราะเหมาะในการติดต่อสื่อสารเนื่องจาก สำนวนประเภทนี้มุ่งสาระเขียนอย่างสั้น ๆ ได้ความชัดเจน

- งานเขียนที่ควรใช้บรรยายโวหาร ได้แก่ การเขียนอธิบายประเภทต่าง ๆ เช่น เขียนรายงาน ตำราวิทยานิพนธ์ บทความ การเขียนเพื่อเล่าเรื่อง เช่น บันทึก จดหมายเหตุ การเขียนเพื่อแสดงความคิดเห็นประเภทบทความเชิงวิจารณ์ ข่าว เป็นต้น 

- หลักการเขียนบรรยายโวหาร

๑. เรื่องที่เขียนต้องเป็นเรื่องจริง ผู้เขียนควรมีความรู้เกี่ยวกับเรื่องที่จะเขียน

๒. เลือกเขียนเฉพาะสาระสำคัญ ไม่เน้นรายละเอียด แต่ให้เขียนตรงไปตรงมา

๓. ใช้ภาษาให้เข้าใจง่าย หากต้องการจะกล่าวให้ชัดอาจใช้อุปมาโวหารและสาธกโวหารเข้าช่วยได้บ้าง แต่ต้องไม่มากจนส่วน ที่เป็นสาระสำคัญกลายเป็นส่วนด้อยไป

๔. เรียบเรียงความคิดให้ต่อเนื่อง และสัมพันธ์กัน 

ตัวอย่างบรรยายโวหารแบบร้อยแก้ว

๑. “ฉันยืนต้นอยู่ในป่าลึก ฉันมีลำต้นสูงใหญ่ กิ่งก้านใบแน่นหนาและแผ่กว้าง แสงอาทิตย์ ไม่อาจส่องลอดได้ เบื้องล่างจึงร่มรื่น ลำธารน้อย ๆ ไหลผ่านใกล้ลำต้นฉันไป น้ำในลำธาร ใสจนเห็นกรวดทราย ท้องธารและปลาว่ายเวียน ทุกวันจะมีสัตว์ป่านานาชนิดมากินน้ำ ที่ลำธารสายนี้ บางตัวจะอาศัยใต้ร่มใบของฉันนอนหลับอย่างเป็นสุข”

 (จาก ฉันคือต้นไม้ ของไมตรี ลิมปิชาติ)

๒. มิ้ม คือ ผึ้งชนิดเล็ก รังโตขนาดจานข้าว ชอบจับอยู่ตามกอไผ่และป่าละเมาะรก ๆ คอนที่มิ้มจับจะไม่โตเกินนิ้วมือ มันจะพอกน้ำหวานไว้รอบคอน ใต้คอนทารังต่อย้อยลงมาสำหรับเป็นที่เกิดของตัวอ่อน ตัวมิ้มจับหุ้มรังจนแน่นมองไม่เห็นรังสีเหลืองข้างใน ปกติมันจะเกาะกันนิ่งเงียบเหมือนไม่มีชีวิต มองเห็นเป็นสีดาเลื่อม แต่ถ้ามีอะไรไปรบกวน ตัวมิ้มจะไหวตัวยั้วเยี้ย บ้างเตรียมออกจากรังเพื่อต่อสู้และป้องกัน

( เรื่อง เรื่องสั้นชนบท ของ นิมิตร ภูมิถาวร )

ตัวอย่างบรรยายโวหารแบบร้อยกรอง

             แถลงลักษณ์หลักฐานบุราณเรื่อง    บุรุษเรืองนามตระหนักเกียรติอักโข 

      นามสมญาว่า สมเด็จเจ้าแตงโม           ยศภิญโญปัญญาเลิศประเสริฐชี

      ตามระบิลว่าแผ่นดินบรมโกศ             ท้าวปราโมทย์โปรดปราชญ์เฉลิมศร 

      ประทานฐานาดรเจ้ากูชี                      ที่สุวรรณมุนีพระอาจารย์ 

การบรรยายเกาะแก้วพิสดารในเรื่องพระอภัยมณี

                   “ อันเกาะแก้วพิสดารสถานนี้   โภชนาสาลีก็มีถม

             แต่คราวหลัวครั้งสมุทรโคดม       มาสร้างสมสิกขาสมาทาน

            เธอทาไร่ไว้ที่ริมภูเขาหลวง           ครั้นแตกรวงออกมาเล่าเป็นข้าวสาร

           ได้สืบพืชยืดอยู่แต่บูราณ               คิดอ่านเอาเดียวมาเหลียวไป"

( สุนทรภู่ )